Ислам ғылымдары
-
Құран мен хадистегі адамдардың типологиясы
Адам баласының жаратылысынан бастап күнімізге жеткен әр түрлі тарихи және археологиялық деректерге көз салатын болсақ әр қоғамда діни таным мен діни түсінік болғанын байқаймыз. Тылсым мен құпияға толы бұл сала адам мен оның жаратушысы арасында…
-
Муғтазила ағымының шығу алғышарттары мен тарихи себептері
Қазіргі кезде ислам – қанатын кеңге жайған әлемдік дін. Мұсылмандардың саны дүние жүзі халқының төрттен бірін құрайды. Алайда, мұндай көлемге ислам діні шамамен мың төрт жүз жылдан аса уақыттың ішінде қол жеткізді. Таралу кеңістігі мен…
-
«Алла жолындағыларға» кімдер жатады?
Құрандағы «Тәубе» сүресінің 60-аятында білдірілген зекет алуға лайықты болған сегіз түрлі топтың бірі «فى سبيل الله» (Алла жолындағылар). Осы терминдік ұғымның аясына кімдер кіреді? деген сұрақ төңірегінде ғұламалар өзге аяттар мен хадистерді негіз ете отырып,…
-
Өсім және қарыз мәселесі
Ислам дінінде әрқандай бір істі істеуге тыйым салынса, оның альтернатив үлгісі ретінде бірнеше рұқсат етілген жолы көрсетіледі. Мысалы, Исламда доңыз, жыртқыш аң және құстардың етін жеуге тыйым салынғанымен, есесіне төрт түлік малдың, су жануарларының, жыртқыш…
-
Діни топтар және исламдағы жамағат ұғымы
Өткен жолғы мақаламызда діннің қоғамдағы көрінісі болатын діни топ ұғымына қысқаша түсінік берген болатынбыз. Ендігі кезекте діни топтың қалыптасу үрдісі және кейбір рухани және эмоциялық тұстарына шолу жасамақпыз. Сонымен қатар ислам дініндегі топтық ұғым болатын жамағат…
-
Көңіл қалауына бағыну немесе жасырын пұт
Хақ дін Исламдағы ең ауыр күнә – Аллаға серік қосу. Бұл бүкіл нығметтердің Иесі болған Құдіреті шексіз, Мейірімі зор Алла Тағаланы өз дәрежесінде бағаламаған сорақы әділетсіздік, соқыр шүкірсіздік һәм бітеу надандықтың көрінісі. Серік қосу –…
-
Жәдидшілдік көзқарастың «Рай» және «Тәуил» тәсілімен сабақтастығы
XIX-XX ғғ. халқымыздың өркендеуі жолында жаңаша тәсілдерді ұстануды жөн көріп, біріге отырып елеулі еңбек еткен Алаш арыстары десек артық айтқандық болмас. Жәдидшілдік – ағартушылықтың соңғы ғасырлардың талаптарына сай іске асқан жаңа бір сатысы деп қарасақ,…
-
Мұса Бигиевтің қазіргі ислам ой-танымындағы орны
Мұса Жаруллаһ Еділ-бұлғар татарларының үлкен ойшылы. Ол мұсылман әлемін схоластикалық түсініктен арылтудың жолын іздеді. Діни танымға және білім беру саласына реформа қажет деп тапты. Ол мұсылман қоғамын көзсіз еруден (тақлид) құтқарып, ояту үшін ағартушылықпен айналысты.…
-
Имам Матуридидің ғылыми әдісі және ерекшеліктері
Имам Матуриди ғылыми тұжырымдарын баяндағанда һәм қарсыластарының пікірлерін теріске шығарғанда негізінен «нақылмен» қатар «ақылға» да жүгініп, әдет-ғұрыпқа және тіл білімі, әлеуметтану және тарих сынды түрлі ғылымдарға негізделген дәлелдер келтіруге ерекше мән берген. Осылайша, ол таухид,…
-
Діни топтардың пайда болуы
Адам әлеуметтік сипаттағы жаратылыс болғандықтан айналасындағы адамдармен тығыз байланыста болатыны сөзсіз. Сол себепті әрдайым бір топтың мүшесі болу, бір-біріне жәрдемдесу, белгілі бір топқа өзін тән сезіну сияқты құбылыстар адамның ажырамас табиғи сипаты болып келген. Кез-келген…